رهایی از عذاب وجدان، راه درمان عذاب وجدان(وسواس فکری)
اینکه همیشه احساس عذاب وجدان برای کارهای گذشته و یا حال خود داشته باشیم، آزار دهنده است. حس عذاب وجدان آرامش را از بین می‌برد، و توانایی لذت بردن از لحظه حال را از ما می‌گیرد. همه‌ی ما اشتباهاتی را مرتکب شده ایم و کم و بیش این احساس را تجربه کرده‌ایم؛ بله احساس عذاب وجدان دردناک است ولی همه افراد به صورت یکسان با آن برخورد نمی‌کنند و هر فردی عملکرد متفاوتی در مقابله با عذاب وجدان خود خواهد داشت. در طی این زندگی شما ممکن است نمونه‌های زیادی را به چشم دیده باشید اما بهتر است به صورت کامل از روند ایجاد این احساس آگاه شوید و راه مقابله با عذاب وجدان را بیاموزید.
عذاب وجدان چیست؟
اگر فردی به صورت عمدی یا غیر عمد بر خلاف ارزش‌های اخلاقی که برای خود تعیین کرده، پیش رود دچار عذاب وجدان می‌شود. در واقع عذاب وجدان و پشیمانی فرد را به وجود می‌آورد و علاوه بر درگیری سلامت ذهن و روان، سلامت جسم را هم درگیر خود میکند.
علت به وجود آمدن عذاب وجدان چیست؟
در متون بالا گفتیم که عذاب وجدان بر اثر عدم برآورده کردن یک چهارچوب به وجود می‌آید. این چهارچوب‌ها می‌تواند بر اساس قانون جامعه باشد یا ارزش‌های شخصی! درست است که با وجدان بودن یک ویژگی مثبتی به شمار می‌رود اما تا زمانی که به حالت بیمار‌گونه و وسواسی تبدیل نشود. علت بروز عذاب وجدان هم مانند بروز علت بروز احساسات دیگر، برای هر شخصی متفاوت است. در ادامه به برخی از این علت‌ها اشاره می‌کنیم.
ریشه در کودکی
این مسئله بسیار پیچیده و عمقی‌تر از آن است که خودتان به تنهایی بتوانید آن را برطرف کنید؛ بهتر است در همچین موردی با مراجعه به یک درمانگر به از بین بردن این احساس _که ممکن است ریشه در کودکی شما داشته باشد _ بپردازید.
اضطراب
برخی افراد به دلیل اضطراب‌های بسیاری که بابت هر مسئله تجربه می‌کنند مدام عذاب وجدان دارند. همیشه احساس عذاب وجدان برای بدی کردن به دیگران به وجود نمی‌آید بلکه ممکن است وقتی بابت موضوعی اضطراب داریم این حس به سراغمان بیاید.
دلسوزی بیش از حد
حتما پیش آمده که به خاطر نه گفتن به دیگران آن هم در شرایطی که جواب بله به نفعتان نبوده، دچار عذاب وجدان شده‌اید. این احساس در این چنین شرایطی کاملا اشتباه است چراکه جواب مثبت به دیگران مستلزم این است که شرایط برای شما به صورت خوبی مهیا باشد نه آنکه در نهایت به ضررتان تمام شود.
آیا داشتن احساس عذاب وجدان بد است؟
نمی‌توانیم به صورت قطعی به شما بگوییم داشتن همچنین احساسی بد یا خوب است؛ چراکه هم ممکن است خوب بنظر برسد و هم بد!
اگر بخواهیم در مورد خوبیه داشتن احساس عذاب وجدان صحبت کنیم باید بگوییم که تجربه کردن این حس به شما انگیزه خواهد داد تا مطابق ارزش‌های مشخص شده خود پیش بروید بنابراین مسئله روابط شما به سمت بهبودی پیش رفته و باعث می‌شود رفتاری بهتر از قبل داشته باشید. چندین مورد دیگر هم وجود دارد که آن را توضیح می‌دهیم.
افزایش خودآگاهی:
پشیمانی به شما کمک کرده تا خودآگاهی خود را افزایش دهید و بتوانید بر ارزش‌های خود پایبند بمانید. همچنین کمک کرده تا به شناسایی نقاط ضعف و قوت خود بپردازید .
یادگیری قدردانی:
بعد از اینکه از کارهای خود پشیمان شده‌اید می‌توانید از آن برای تقویت قدردانی استفاده کنید.
تصمیم‌گیری بهتر:
پشیمانی درست از اتفاقات گذشته باعث می‌شود که شما در انتخاب‌های آینده خود دقت بیشتری داشته باشید.
انگیزه بیشتر:
پشیمانی به شما انگیزه می‌دهد تا ریسک‌های بهتری نسبت به گذشته داشته باشید و انرژی خود را برای موارد مهم استفاده کنید.
ولی ممکن است گاهی اوقات اوضاع برعکس می‌شود؛ گاهی داشتن احساس گناه بیش از حد یا عذاب وجدان زیاد و غیر ضروری در شما باعث ایجاد فشار‌های روانی می‌شود که در نهایت این فشار‌ها در زندگی شما و احساساتی که تجربه می‌کنید اختلال ایجاد میکند.
همچنین اگر این مسئله بیش از حد ادامه‌دار باشد باعث نشخوار فکری، افسردگی و ناامیدی نیز می‌شود. بنابراین ضررهایش بیشتر از فواید هایش بروز پیدا میکند. ما نمی‌توانیم انتظار این را داشته باشیم که هیچ‌گاه عذاب وجدان را احساس نکنیم اما می‌توانیم به مرور مدیریت آن را یاد بگیریم .
آیا ممکن است متوجه داشتن عذاب وجدان نشویم؟
در خیلی از مواقع ما نمی‌دانیم که عذاب وجدان داریم؛ آن‌هم به این خاطر که در این زمینه‌ها آموزش ندیده‌ایم. فکرهای ناخودآگاه آزاردهنده هستند و وقتی به سراغ ما می‌آیند کم کم باعث به وجود آمدن بی حوصلگی و کلافگی ما می‌شوند ؛گناه مهم‌ترین نشانه عذاب وجدان می‌شود.
منظورمان از ناخودآگاهی که به آن اشاره کردیم این است که ما تلاش نمی‌کنیم که عذاب وجدان داشته باشیم بلکه ناگهان این افکار در حین فکر کردن و یا در حین مشغول بودن به کاری به ما هجوم می‌آورند. در پی این مسئله هم به مدت زیادی دیگر انگیزه‌ای برای زندگی کردن و ادامه دادن نخواهیم داشت. محققان نشان داده‌اند که اگر این افکار به صورت تکراری و مداوم ذهن ما را مشغول کند، به عذاب وجدان دچار شده‌ایم.
چگونه احساس عذاب وجدان خود را از بین ببریم؟
اگر فکر می‌کنید که این احساس را به صورت مداوم تجربه می‌کنید؛ از این بابت ناراحت هستید و نمی‌توانید به خوبی به بقیه امورات زندگی خود برسید، اگر نمی‌توانید روزمره خود را به آسانی و با احساس خوب بگذرانید چراکه یکسره احساس پشیمانی دارید، وقتش رسیده که به این حالت‌ها خاتمه دهید. با در پیش گرفتن راه‌حل‌های زیر می‌توانید به راحتی از پس این مشکل بر بیایید.
- تمرکز داشته باشید.
- .انرژی خود را صرف موارد دیگر کنید
- با خود مهربان باشید
- ریشه گناه خود را پیدا کنید
- از یک روانشناس کمک بگیرید
- اشتباهات خود را تکرار نکنید
- خودتان را بابت تصمیمات بدی که گرفته بودید، ببخشید
- مهارت نه گفتن را تقویت کنید
- خودتان را موارد دیگر سرگرم کنید
- به‌جای تمرکز بر اتفاقات گذشته، لحظه حال را دریابید
- احساسات خود را یادداشت کنید
- از دیگران برای درست یا غلط بودن احساستان نظرخواهی کنید
- به چیزهایی که تحت کنترلتان هستند بپردازید
- برنامه ریزی درستی برای آینده داشته باشید
- مدیتیشن و تمرینات ذهنی انجام دهید
سخن پایانی
عذاب وجدان یکی از مشخصه‌های انسان بودن است؛ عذاب وجدان احساسی است که گاهی اوقات برای درست زندگی کردن انسان را هدایت میکند. جالب بوده که بدانید میزان آن برای هر کسی و با هر شخصیتی متفاوت است. می‌توان گفت در ابتدا این ویژگی درون هر کسی وجود دارد اما در طول زمان با شکل گیری کامل شخصیت افراد یا بیشتر نمود پیدا میکند یا کمتر می‌شود. البته که تمامی این موارد بسته به ذات و تربیت افراد در خانواده است.
